Scroll Top

Spectaculair middel tegen obesitas: wekelijkse injectie onderdrukt hongergevoel

Een nieuw geneesmiddel tegen obesitas is ongeveer twee keer zo effectief als bestaande middelen – mits de patiënten ook gezonder gaan leven. Soms kan het zelfs een alternatief zijn voor een maagoperatie. –

Goed nieuws,” noemt Liesbeth van Rossum het onderzoek dat op 10 februari in de New England Journal of Medicine verscheen over het middel semaglutide om obesitas tegen te gaan. De ­internist-­endocrinoloog en hoogleraar obesitas aan het Erasmus MC waarschuwt dat je van ­semaglutide geen wonderen mag verwachten – “Je kunt geen liters cola per dag drinken en veel eten, dit middel nemen en vervolgens afvallen” – maar het geneesmiddel is ongeveer twee keer zo effectief als bestaande middelen. Ook Jaap Seidell, gezondheidswetenschapper en voedingsdeskundige van de Vrije Universiteit Amsterdam, en chirurg Ignace Janssen van de Nederlandse Obesitas Kliniek zijn lovend over de resultaten.

Zo’n negen op de tien proefpersonen boekten 5 procent gewichtsverlies, aldus het onderzoek. Zeven op de tien vielen 10 procent af. “Een derde had zelfs meer dan 20 procent gewichts­verlies,” aldus Janssen, die maagverkleiningsoperaties uitvoert. Tot zo’n operatie wordt alleen besloten als de verwachting is dat ­iemand daardoor 20 procent of meer afvalt. Daarmee kan het geneesmiddel dus maag­operaties voorkomen.

Dat is wenselijk, omdat zo’n chirurgische ­ingreep doorgaans risicovoller is dan een ­geneesmiddel. Semaglutide moet wekelijks met een injectie worden toegediend en onderdrukt onder meer het hongergevoel. “Om terugval naar het oude gewicht te voorkomen, zullen mensen het waarschijnlijk levenslang moeten gebruiken,” zegt Janssen. Het middel is alleen onderzocht bij volwassenen.

Gezondere leefstijl

Het gewichtsverlies kwam alleen tot stand in combinatie met een gezondere leefstijl; altijd de eerste stap van een obesitasbehandeling. De groep in het onderzoek die de gezondere leefstijl combineerde met het geneesmiddel, was na zeventien maanden gemiddeld 15,3 kilo kwijt. De groep die gezonder ging leven, maar een ­placebo kreeg, verloor ‘slechts’ 2,6 kilo.

Het onderzoek is hoopgevend voor mensen met obesitas, maar het middel is naar verwachting volgend jaar pas beschikbaar in Nederland. De Deense farmaceut Novo Nordisk moet het dossier eerst indienen bij het Europees Geneesmiddelenbureau EMA, dat de effectiviteit weegt ten opzichte van de bijwerkingen, ook die op de lange termijn. Als dat gunstig uitpakt, stelt de farmaceut de prijs vast en moet het Zorginstituut bepalen of semaglutide wordt vergoed via het basispakket.

Nog zeker een jaar geduld

Vanzelfsprekend is dat niet. Er bestaan al twee geneesmiddelen tegen obesitas (liraglutide en naltrexon/bupropion), maar die worden niet vergoed. Janssen schat dat nu honderden ­Nederlanders met obesitas maandelijks 100 tot 150 euro betalen voor die middelen. Een gecombineerde leefstijlinterventie voor een gezondere levensstijl en een maagverkleinende operatie vallen wel in het basispakket.

Aangezien de introductie van semaglutide nog minimaal een jaar op zich laat wachten, kan het geen invloed hebben op de huidige coronapandemie. Obesitaspatiënten hebben vanwege de ongunstige invloed van buikvet op het immuunsysteem een groter risico op ernstige ­covid. Daarom krijgen zij voorrang bij de vaccinatie. “Los van ernstiger covid kan obesitas ook leiden tot hart- en vaatziekten, gewrichts­problemen, depressie en kanker,” aldus Van Rossum.

De mogelijke komst van een middel tegen obesitas neemt niet weg dat de overheid een strenger preventiebeleid moet voeren voor over­gewicht en obesitas, vinden de drie. “Van de Nederlandse volwassenen heeft 15 procent nu obesitas en ruim 50 procent overgewicht,” aldus Jaap Seidell. “Zonder betere preventie neemt dat verder toe. Dat leidt tot meer ongezonde ­levensjaren, een grotere druk op de zorg en ­hogere maatschappelijke kosten.”

De overheid grijpt de coronapandemie terecht aan om meer werk te maken van ziektepreventie, zegt Van Rossum. “Zelfs nu het kabinet demissionair is, staat het op de agenda. Ook zorgverzekeraars en gemeenten zetten zich in om de doelstellingen uit het Nationaal Preventieakkoord eerder te behalen dan 2040, zoals nu is vastgelegd.” Ook gemeenten als Amsterdam en Rotterdam roeren zich. De grote steden hebben al herhaaldelijk gepleit voor de invoering van een suikertaks.