Beweging en sport zijn vaak flinke drempels waar mensen met overgewicht en obesitas overheen moeten.
Wat maakt bewegen moeilijk voor jou en hoe ga je hiermee om?
De sociale omgeving reageert niet altijd even accepterend op mensen met overgewicht en obesitas. Toch is een positieve omgeving ontzettend belangrijk om plezier te hebben in beweging en sport. Kritiek komt vaak voort uit onwetendheid. Mensen die kritiek uiten, hebben weinig tot geen kennis over de verschillende oorzaken van overgewicht en obesitas. Daarnaast heeft niet iedereen last van complexe biologische mechanismen die overgewicht veroorzaken. Probeer te begrijpen waar de opmerking vandaan komt, maar laat je er niet door beïnvloeden. Leg de negatieve opmerking naast je neer en focus je op jouw persoonlijke doel. Je doet het tenslotte voor jezelf, niet voor een ander. Als deze opmerkingen worden gemaakt door collega’s, neem dan altijd contact op met de bedrijfsleider of manager. Vraag of het mogelijk is om een gesprek aan te gaan met het team, waarin de complexe oorzaken van overgewicht en obesitas kunnen worden besproken en toegelicht. Wijs eventueel de website aan van de Nederlandse Stichting Over Gewicht voor meer informatie.
Het is altijd mogelijk om deel te nemen aan een speciale obesitasgroep. Ook kun je contact opnemen met een persoonlijke coach. Zo leer je beter om te gaan met de kritiek en voel je jezelf minder alleen door de steun van anderen.
Voor veel mensen is in beweging komen moeilijk omdat zij zich schamen voor hun slechte conditie. Bedenk dat veel mensen in de sportschool of in het zwembad zelf ook ooit zo zijn begonnen. Probeer na te gaan waar de schaamte vandaan komt, of wat je moeilijk vindt. Ben je snel buiten adem en wil je niet dat anderen dit opmerken? Houdt het je bezig wat andere mensen van je denken als je na tien minuten pauzeert of stopt? Of heb je het gevoel dat je inzet onvoldoende is en het sporten op deze manier geen zin heeft?
Als voor jezelf duidelijk is waarom je het lastig vindt om in beweging te komen, ga je vaak beter met de situatie om. Je kunt bijvoorbeeld meer tijd uittrekken voor het sporten, zodat je vaker kunt pauzeren. Kies een locatie uit waar voldoende gelegenheid is om even uit te rusten. Probeer ook je negatieve gedachten te controleren. Kloppen deze gedachten wel? Is het echt zo dat weinig of kort bewegen geen zin heeft? Je zult merken dat veel van jouw negatieve gedachten onjuist zijn. Elke stap die jij zet naar een gezonder leven is er één. Daar mag je best trots op zijn.
Conditie opbouwen lijkt eenvoudiger dan het is. Je begint met bewegen en voert langzaam de intensiteit en de duur van de beweging op. Er zijn zelfs speciale apps en beweegschema’s op het internet te vinden. Voor mensen met overgewicht en obesitas zijn zulke schema’s en apps vaak ongeschikt. Ze houden bijvoorbeeld geen rekening met ademhalingsmoeilijkheden, gewrichtsbelasting en belasting van de spieren, pezen, gewrichten en bindweefsel.
Om plezier te kunnen beleven aan beweging is het essentieel dat er geen pijn ontstaat tijdens of na het sporten. Het is daarom belangrijk om te kiezen voor geschikte activiteiten en dat dit wordt gedaan met een intensiteit en duur die past bij de belastbaarheid van jouw lichaam.
De belastbaarheid van het lichaam is voor iedereen verschillend. Wanneer spieren, banden en botten sterker zijn, kunnen zij meer gewicht opvangen. Vaak geeft je lichaam zelf aan of de beweging, intensiteit en duur dragelijk is. Bij opkomende pijn is het beter om direct te stoppen met de beweging. Een sportcoach of fysiotherapeut kan helpen om te bekijken hoe je tot een goede belastbaarheid kan komen, die je voor langere tijd kunt volhouden zonder blessures, klachten of overbelasting te ontwikkelen.
Een sport beoefenen is voor mensen met overgewicht en obesitas niet vanzelfsprekend. Hoewel sport toegankelijk lijkt voor iedereen, is dit lang niet altijd het geval. Mensen met obesitas kunnen niet zomaar op een fiets stappen, omdat fietsen vaak niet gemaakt zijn voor zwaardere mensen. Hetzelfde geldt voor fitnessapparatuur. Soms is de apparatuur (zoals fietsen of roeiapparaten) te smal, waardoor iemand met overgewicht er geen gebruik van kan maken. Ook zijn bijvoorbeeld sporten als surfen en paardrijden in verband met de gewichtsbelasting niet mogelijk voor mensen met obesitas.
Het kiezen van een sport en een locatie die bij jouw situatie past is niet eenvoudig. Raadpleeg de website om te kijken welke sporten geschikt zijn voor mensen met overgewicht of obesitas. Bezoek verschillende sportgelegenheden om te zien wat de mogelijkheden zijn. Als je gevoelig bent voor een sociale omgeving is het goed om van tevoren te kijken of de sfeer daar bij je past. Is er een mogelijkheid om uit te rusten? Sport je liever alleen of in groepsverband? Met of zonder coach? Op vaste of wisselende tijdstippen? Wanneer je deze vragen voor jezelf hebt beantwoord, is het veel makkelijker te beoordelen of een locatie geschikt is voor jou.
Stel: er gaat iets mis en je valt, er gaat iets kapot of er gebeurt iets anders waar je moeite mee hebt, haal dan heel diep adem en neem jouw verantwoordelijkheid in de situatie. Geef aan wat er is gebeurd en dat je hulp nodig hebt. Probeer oplossingsgericht te denken en spreek het uit als je met schaamte of schuldgevoelens zit. Veel mensen kunnen zich dan beter verplaatsen in jouw gevoel en schieten sneller te hulp. Probeer het voorval niet mee te nemen naar je volgende bezoek aan de sportschool. Ook mensen zonder overgewicht hebben te maken met gênante situaties. Ze missen een bal, glijden onderuit of maken iets kapot. Klungeligheid hoort nou eenmaal bij het mens zijn. Probeer dus niet te denken dat er iets afbreekt of dat je niet kon opstaan vanwege jouw overgewicht. Je weet namelijk nooit waarom iets kapotgaat. Misschien heeft het apparaat gewoon zijn beste tijd gehad en ligt de oorzaak bij metaalmoeheid of slijtage. Misschien lig je gewoon in een hele ongelukkige positie en kom je daardoor niet overeind. Je weet het niet en het maakt ook helemaal niet uit. Er is iets kapot en dat moet gemaakt worden. Je bent gevallen en je hebt even wat hulp nodig bij het overeind komen. Dat is wat de meeste mensen denken in zo’n situatie. Probeer dat na te doen.
Omkleden in het openbaar; veel mensen hebben er moeite mee. Je voelt je kwetsbaar, onzeker en het is onwennig omdat je nog niemand kent. Na verloop van tijd verdwijnt die onwennigheid. Je leert mensen kennen, je ontwikkelt een eigen routine en wordt daardoor zekerder van je beweging en het contact met anderen.
Bij het uitkiezen van je sportlocatie is het verstandig om ook naar de kleedkamers te kijken. Is er voldoende ruimte? Op welke dagen of dagdelen is het rustiger? Zijn er kluisjes op ooghoogte beschikbaar, zodat je niet hoeft te bukken? Controleer ook of er stevige banken of stoelen aanwezig zijn in de kleedkamer, die je kunnen ondersteunen bij het aankleden. Neem een grote handdoek mee die je om je heen kunt slaan na het douchen.
Liever niet douchen en omkleden in het openbaar? Maak het dan gemakkelijk voor jezelf. Kleed je thuis om en neem ook daar je welverdiende douche.
Op dit moment zijn er in Nederland nog weinig aanbieders van sportkleding in grote maten. Het kan dan ook de moeite waard zijn om online sportkleding via een Amerikaans of Engels bedrijf te bestellen. Besef wel dat je het dan vaak niet meer kunt retourneren.
Let er ook op dat maten in andere landen vaak anders zijn dan de Nederlandse maten. Sommige websites hebben een “clothing size converter” of een “size calculator”, waar je de Nederlandse maat om kan rekenen naar de maat van dat land. Deze converters zijn ook op het internet te vinden.
Loszittende, ruimvallende kleding biedt een alternatief voor sportkleding wanneer je geen kleding in de juiste maat kan vinden. Ook kun je overwegen om sportkleding te laten maken.
Sportfabrikanten en bedrijven richten zich helaas amper op de ontwikkeling of verkoop van kleding gericht op mensen met obesitas. Daarom kan het handig zijn om even contact op te nemen met de fabrikant of een winkel. Zij kunnen je wellicht vertellen waar je wel terecht kunt.