Scroll Top

Gezondheidsrisico’s

Gezondheidsrisico’s

Overgewicht en obesitas verhogen het risico op hart- en vaatziekten, maar ook op spier- en skeletaandoeningen en bepaalde vormen van kanker. Diabetes en ademhalingsproblemen komen daarnaast veel voor bij mensen met obesitas. Het risico op deze ziektes en aandoeningen wordt groter met de toename van het overgewicht.

De meest voorkomende hart- en vaatziekten bij obesitas zijn beroertes en hartproblemen.

Bij een beroerte krijgen de hersens tijdelijk geen zuurstof meer, doordat een bloedpropje een bloedvat afsluit of door een hersenbloeding, waarbij een bloedvat in de hersens openbarst.

Bij mensen met obesitas komen hartproblemen vaker voor. Dit kan veroorzaakt worden door bijvoorbeeld:

  • Vernauwing van de kransslagaders door slagaderverkalking (angina pectoris)
  • Problemen met de hartspier, waardoor het bloed minder goed wordt rondgepompt (cardiomyopathie)
  • Minder goed werkende pompfunctie van het hart (hartfalen)
  • Hartklepaandoeningen als gevolg van slijtage en verkalking aan de hartklep
  • Hartritmestoornissen

Het risico op een hartinfarct of hartstilstand neemt bij obesitas toe. Een hartinfarct of hartaanval is een verstopping in een kransslagader van het hart, waardoor de hartspier beschadigd raakt en afsterft. Bij een hartstilstand is de prikkeloverdracht naar het hart niet meer goed waardoor de bloedsomloop stil komt te liggen en de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen naar de rest van het lichaam stopt.

Overgewicht en obesitas gaan hand in hand met aandoeningen aan spieren en het skelet. De meest voorkomende is osteoartritis, een vorm van artrose, door de zware belasting van spieren en gewrichten. Maar ook botontkalking en aandoeningen aan pezen, bindweefsel en kraakbeen komen veel voor.

Osteoartritis is een vorm van artrose waarbij het kraakbeen in een gewricht slijt, met name de knie en de heup. Hierdoor glijden de botten bij beweging minder soepel over elkaar heen. Bij osteoartritis kan ook het botweefsel aangetast zijn. Door de beschadiging kan het bot van het gewricht dikker of harder worden, maar er kunnen zich ook botuitsteeksels (osteofyten) vormen. Daardoor verandert de vorm van je bot. Door de veranderde vorm van het bot kunnen er ontstekingen ontstaan in de weke delen rond de gewrichten, zoals in de spieren, pezen, kapsels en gewrichtsbanden.

Osteoporose is een medische naam voor poreuze of zwakke botten. De botmassa neemt af en hiermee de kracht van het bot. De afbraak van het bot gaat sneller dan de aanmaak ervan. De botten zullen steeds zwakker worden en het risico op botbreuken neemt toe. Mensen met obesitas hebben meer risico op het ontwikkelen van osteoporose door de ontregeling van hormonen in het hiermee in verband gebrachte endocriene systeem, het hormoonstelsel.

  1. Diabetes type 1 is een vorm van suikerziekte waarbij het afweersysteem in het lichaam de cellen vernietigt die insuline aanmaken. Bij deze vorm van diabetes moeten patiƫnten dagelijks insuline spuiten en zij zijn hiervan de rest van hun leven afhankelijk
  2. Diabetes type 2 is een andere vorm van suikerziekte die ook wel ouderdomssuiker wordt genoemd, hoewel ook steeds meer jonge mensen deze vorm van diabetes krijgen. Bij deze vorm van diabetes reageert het lichaam niet meer goed op insuline waardoor er te veel suiker in het bloed blijft zitten. In het begin maakt het lichaam vaak nog extra insuline aan, maar na verloop van tijd raakt het uitgeput en wordt de aanmaak van insuline minder.

Overgewicht en obesitas zijn niet de enige oorzaken van diabetes type 2, maar worden hier wel mee in verband gebracht. Een gezonde leefstijl, goede voeding, voldoende beweging, niet roken en geen of matig alcoholgebruik zijn van groot belang om het risico op diabetes type 2 te verminderen. Leefstijlveranderingen zijn ook noodzakelijk om de ziekte beter onder controle te krijgen. Mensen die diabetes type 2 ontwikkelen hebben dit in eerste instantie niet altijd in de gaten. De eerste klachten die optreden zijn vaak:

  • Dorst en veel plassen,
  • Vaak last van moeheid
  • Last van de ogen (wazig, dubbel of slecht zien)
  • Slecht genezende wondjes
  • Kortademigheid
  • Pijn in de benen
  • Terugkerende infectie

Omdat mensen met overgewicht en obesitas vaak veel meer lichamelijke klachten hebben en daarmee gewend zijn aan lichamelijke ongemakken, bestaat het risico dat zij ongemerkt doorlopen met diabetes type 2. Het is van belang alert te zijn op signalen en een regelmatige controle te laten uitvoeren door de (huis)arts.

De bloeddruk is de kracht waarmee het bloed, bij het rondpompen door het hart, tegen de vaatwanden wordt gedrukt. Wanneer het hart samentrekt wordt er druk op de vaatwanden uitgeoefend. Dit wordt de systolische druk of de bovendruk genoemd. Tussen twee hartslagen door ontspant de spier zich en neemt de druk op de vaatwanden af. Dit is de diastolische druk of de onderdruk. Een hoge bloeddruk (hypertensie) ontstaat als het bloed te hard tegen de wanden van de bloedvaten drukt. Er is sprake van een te hoge bloeddruk bij een bovendruk hoger dan 140 mmHG en/of een onderdruk die hoger is dan 90 mmHG. Overgewicht en obesitas vormen een risico voor het ontwikkelen van een hoge bloeddruk. De kans op hart- en vaatziekten, nierziekten en arteriosclerose neemt daarmee ook toe. Een hoge bloeddruk merk je vaak niet. Alleen als deze heel hoog is geeft het klachten, zoals:

  • Hoofdpijn
  • Kortademigheid
  • Duizeligheid
  • Problemen met zien

Omdat een hoge bloeddruk schade geeft aan het lichaam is het voor mensen met overgewicht en obesitas extra belangrijk dit regelmatig door de huisarts of specialist te laten controleren.

Overgewicht en obesitas kunnen aanleiding geven tot ademhalingsproblemen. De vetafzetting zorgt voor een stijvere borstkas, waardoor de normale ademhalingsfunctie wordt belemmerd. De longcapaciteit is vaak minder. Mensen met obesitas moeten niet alleen harder werken om adem te halen, maar krijgen ook tijdens de ademhaling minder zuurstof binnen. Dat maakt inspannende activiteiten en intensieve beweging moeilijk. Als er sprake is van vetafzetting rond de hals, borstholte en in de buikholte kan er slaapapneu ontstaan. Door de vetafzetting verkleint de diameter van de grote luchtwegen zich in een liggende houding. Tijdens het slapen kan hierdoor een onregelmatige, snurkende ademhaling ontstaan, gevolgd door korte perioden waarin de ademhaling zelfs even helemaal stopt.

Om deze reden hebben mensen met obesitas vaak een chronisch laag zuurstofgehalte. Bovendien kan apneu ook leiden tot een slaap die onderbroken wordt. Ernstige vermoeidheid is het gevolg. Door de vermoeidheid ontstaat er een ontregeling van stresshormonen, die op hun beurt weer bijdragen aan het ontstaan van een hongergevoel en opstapeling van vet in de buikholte. Het is voor mensen met overgewicht en obesitas dan ook belangrijk om, bij een vermoeden van slaapapneu, de klachten aan de (huis)arts te melden. De behandelend arts kan helpen bij verdere zorg en behandeling. Dit is noodzakelijk voor mensen met overgewicht en obesitas om verdere gewichtstoename door ontregeling van hormonen, slaaptekort en een verminderde beweging te kunnen stoppen.